Pilne
  • *** Nowy Dwór Mazowiecki: Radni podczas I Sesji Rady Miejskiej nie wybrali nowego przewodniczącego rady *** W trzech głosowaniach nikt nie osiągnął większości bezwzględnej *** Przewodniczący Senior zarządził przerwę do piątku 10 maja do godziny 14 ***                *** Nowy Dwór Mazowiecki: Radni podczas I Sesji Rady Miejskiej nie wybrali nowego przewodniczącego rady *** W trzech głosowaniach nikt nie osiągnął większości bezwzględnej *** Przewodniczący Senior zarządził przerwę do piątku 10 maja do godziny 14 ***

Studzianki – historia i przyroda

W oddalonych o ok.7 km od nasielskiego grodu Studziankach na stanowisku archeologicznym odnaleziono 24 fragmenty naczyń z wczesnego i późnego średniowiecza. Dzięki tym odkryciom początki pierwszej osady i towarzyszące jej ślady osadnictwa datowane są na XIII-XIV w.

Na mapie Atlas historyczny – Ziemie polskie Korony w drugiej poł. XVI w. występuje wieś szlachecka pod nazwą Studzianki (brzmiącą współcześnie), która położona była w ziemi zakroczymskiej, powiecie nowomiejskim (później serockim) przez blisko 400 lat.

W 1775 r. w protokole wizytacyjnym parafii Nasielsk, sporządzonym przez biskupa M. J. Poniatowskiego odpowiedni wpis dotyczący wsi Studzianki określał je mianem puste. Być może stało się tak w wyniku potyczek wojennych (np. III wojny północnej), nieurodzaju, zarazy bądź migracji. W Regestrze Diecezjów Franciszka Czaykowskiego z lat 1783-1784 spisano Studzianki jako Deserta Wołłowicz co oznacza, że wioski są opuszczone, zostawione, czyli puste. Stanisław Wołłowicz starosta przyłuski był właścicielem Studzianek – ostatniej wsi leżącej w granicach parafii Nasielsk. Należał do niego również pobliski Psucin (parafia Pomichowo) oraz inne opuszczone wsie płn. Mazowsza w pow. pułtuskim m.in. Strzegocin, Gąsiorowo Wielkie.

Z kolejnej przeprowadzonej wizytacji przez bpa Prażmowskiego w 1817 r. wynikało ciekawe zjawisko dużego przyrostu ludności – 109 zamieszkałych w 9 domach, czyli jak na owe czasy dość dużo. Dane z tabeli przedstawiały się następująco: 7. Studzianki W. Wołowicza, odległa milę, dymy – 9, dorośli (męż. – 15, kob. -13), niedorośli, do lat 7 – (męż. – 22, kob. – 39), do lat 16 – (męż. – 6, kob. – 14), ogół. ludn. ( męż. – 43, kob. – 66). W drugim zapisie protokołu dotyczącym tej wsi, w części Dochodyparafii, widnieje wpis: Studzienko J.W. W. Wołowiczów zalega zł p. 6.

Od 1795 r., gdy nastąpił III rozbiór Polski, parafia Nasielsk wraz ze Studziankami znalazły się w obszarze zaboru pruskiego. Po kongresie wiedeńskim w 1815 r. były w zaborze rosyjskim do 1914 r.

W Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich (1880) możemy odnaleźć dwie nazwy obecnych Studzianek. Tu wieś występuje pod nazwą Studzianka, albo czytając dalej Studzianki. Następnie zapisano: Studzianki, wś., pow. pułtuski gm. i par. Nasielsk, przy linii dr. żelaznej nadwiślańskiej, o 2 w. od Nasielska. W 1827 r. 13 dm., 86 mk. Jest to zbliżona liczba mieszkańców wsi w porównaniu z danymi zawartymi w protokole wizytacji parafii Nasielsk w 1817 r. Należy tylko zaznaczyć, że zgodnie z ówczesnym podziałem administracyjnym siedzibą gminy Nasielsk było Chrcynno. W XIX w. i do połowy XX w. na mapach można znaleźć również wydzieloną część pn. Budy Studzianki lub Studziańskie. Wg metryk nasielskiego kościoła to na początku XIX w. nazwa wsi wymieniana była jako Studzianka.

Podczas wojny polsko-bolszewickiej 15 sierpnia 1920 r. doszło do bardzo krwawych walk m.in. w Studziankach gdzie o pozycje walczyła 9. Dywizja Piechoty Wojska Polskiego II RP.

Z informacji zawartej w ,,Szkicach do dziejów Nasielska i dawnej Ziemi Zakroczymskiej’’ oraz relacji mieszkańców wiadomo, że przed okupacją hitlerowską 1939-1945 również Studzianki były zamieszkane przez kolonialistów niemieckich. Osiedleni byli w płn-zach części wsi na tzw. Rumunkach – z niem. „räumen” (opróżniać, uprzątać, usuwać), czyli osadzie założonej po wyciętych lasach. Jeden z Niemców, Braun, nadzorował wydobycie torfu ze „Studziańskich bagien”. Osuszony wykorzystano jako materiał opałowy do pieca.

W czasie II Wojny Światowej we wsi Studzianki znajdował się niemiecki obóz pracy (Arbeitslager nr 1) założony został 25.11.1944 r. i ulokowany w lasku ob. Kucińskiego. Składał się z 6 baraków, każdy dla 60 osób. Stan osobowy to przeciętnie 400 osób. Więźniowie obozu pochodzili z obław urządzanych regularnie przez żandarmerię polową na terenach przyfrontowych w okolicznych wioskach. Pracowali oni przy kopaniu okopów i budowaniu bunkrów na polach we wsiach Studzianki, Psucin, Cegielnia Psucka, Budy Siennickie i Siennica. Podczas prób ucieczek więźniowie ginęli od kul. W obozie była izba chorych i kuchnia polowa. Bicie i maltretowanie więźniów przy pracy było nagminne.W lasku w okolicy obozu miała miejsce pokazowa egzekucja. Rozstrzelano wówczas Józefa Gąsiorowskiego z Radzanowa i Stanisława Mikołajewskiego z Bodzanowa (obaj pow. płocki). Przez obóz przewinęło się ok. 1500 więźniów z różnych powiatów. Obóz funkcjonował do 17.01.1945 r. W lesie, gdzie postrzelono więźniów, znajduje się mogiła ku ich pamięci.

Podczas akcji zbrojnych przeciwko władzy komunistycznej na terenie powiatu pułtuskiego, m.in. 13 grudnia 1949 r. w Studziankach patrol oddziału NZW „Roja”(Mieczysława Dziemieszkiewicza) zlikwidował funkcjonariusza MO Adama Tomalaka (członka PZPR). Stało się to prawdopodobnie z powodu utożsamiania go z partią komunistyczną i podejrzaną o współpracę z UB. Do zabicia doszło przy skrzyżowaniu torów kolejowych z drogą podczas przejazdu pociągu w celu zagłuszenia strzałów.

W wyniku zabiegów melioracyjnych za pomocą rowów w XIX-XX w. odwodniono i osuszono (prawdopodobnie przez Niemców) we wsi część obszarów rolniczych i terenów podmokłych, w tym torfowisk.

W latach 70. XX w. w centrum wsi powstał punkt skupu mleka, które było dostarczane do Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Nasielsku. Obiekt funkcjonował do początku lat 90, kiedy to OSM Nasielsk przestał istnieć. W 2020 r. budynek w którym skupowano mleko został zburzony. W 2018 r. świetlica została powiększona o przestrzeń po sklepie spożywczym. Z roku na rok dzięki pracy społecznej mieszkańców i pozyskanym środkom zewnętrznym świetlica z terenem wokół niej została odnowiona i zagospodarowana.

Mieszkańcem godnym odnotowania z historii wsi jest Leśniewski Czesław (1924-1993). Był to działacz ludowy, spółdzielczy i samorządowy. Odznaczony wieloma orderami. Radny miasta i gminy Nasielsk w kadencji 1978-82. Zasłynął jako dobry mówca.

Bez wątpienia na wzrost liczby mieszkańców i rozwój Studzianek wpłynęła budowa przystanku kolejowego, który powstał w 1972 r. podczas elektryfikacji linii. Obsługujące ją pociągi podmiejskie dały możliwość dojazdów. Sama linia kolejowa powstała w 1877 r. w czasie zaboru rosyjskiego dzieląc wieś na dwie części. W latach 2008-2011 linia została gruntownie zmodernizowana i przystosowana do wyższych prędkości. Powstały również 2 bezkolizyjne przejazdy tj. wiadukty: drogowy i kolejowy.

Administracyjnie Studzianki przynależały do guberni łomżyńskiej w latach 1867-1915, do woj. warszawskiego w okresach 1919-39 i 1945-75, do rejencji ciechanowskiej w czasie II wojny światowej (1939-45) do woj. ciechanowskiego w latach 1975-98, a do woj. mazowieckiego od 1999 r.

Od 1867 do 1998 wieś Studzianki należała do powiatu pułtuskiego później gmina Nasielsk ze Studziankami została przyłączona do powiatu nowodworskiego. Miejscowość znajdowała się w gminie Nasielsk od 1867 r. z przerwą w latach 1954-1972 kiedy to należała najpierw do gromady Dębinki, a potem Pieścirogi Stare.

Na skraju wsi jest odnowiona kapliczka zwieńczona krzyżem z 1911 r. a w jej centrum „figura”. Przy odpowiedniej pogodzie można usłyszeć dzwony z odległego o prawie 7 km kościoła św. Wojciecha w Nasielsku oraz zobaczyć go z wiaduktu drogowego. Był również drewniany krzyż, ale został rozebrany.

Większość powierzchni wsi zajmowana jest przez rolnictwo i w małym stopniu przez lasy. Z przyrodniczych aspektów warto zwrócić uwagę na kilka okazałych dębów. Ukształtowanie powierzchni Studzianek jest równinne. Wyjątek stanowi bezodpływowe obniżenie terenu w rejonie potocznych bagien. Są to jeziora polodowcowe tzw. wytopiskowe, a dokładniej pozostałości po wytopiskach martwego lodu w przeszłości wypełnionego sporym jeziorem. Podmokłości na tym obszarze są częściowo zatorfione. W kierunku zachodnim rów melioracyjny odwadnia teren jezior w przypadku podwyższonego poziomu wody.

Obszar „Studziańskich bagien” jest ostoją dla zwierząt, w tym ptaków m.in. żurawi, które można tam spotkać. Również to dogodne siedlisko dla bioróżnorodności, bogactwa roślin wodnych i szuwarowych.

Interesującym elementem krajobrazu wsi jest lokalna depresja (obniżenie terenu) o średnicy ok. 100 m znajdującą się w środku pola na południe od „Studziańskich bagien”. Dawniej była tam dziura, którą mieszkańcy stopniowo zasypywali, a prace polowe złagodziły jego zbocza. Z relacji ludzi wynika, że to zagłębienie terenu istnieje od dziada pradziada. Być może było to pierwotnie zapadlisko powstałe w okresie polodowcowym lub później z podmycia gruntów przez wody podziemne.

Pochodzenie nazwy Studzianki nigdzie nie jest określone, ale może mieć związek z istniejącymi tu wcześniej studniami, które miały wysoki poziom zwierciadła wód gruntowych z racji bezodpływowego obniżenia terenu na tym obszarze pojeziornym.

Aktualnie miejscowość liczy 472 mieszkańców (stan na 09.2021). Zabudowa na jej terenie jest jednorodzinna. Przez wieś przebiegają 2 szlaki turystyczne. Są nimi: czerwony rowerowy „Szlak 100-lecia Bitwy Warszawskiej 1920” i zielony pieszy „Szlak leśno-morenowy ziemi nasielskiej”.

Zdjęcie z powietrza: Jarosław Dylewski
Autor pozostałych zdjęć i opracowanego tekstu: Łukasz Malinowski

Ads Blocker Image Powered by Code Help Pro

Wyłacz adblocka!

Wykryliśmy, że używasz rozszerzeń do blokowania reklam. Utrzymujemy się wyłącznie z reklam. Wesprzyj nas, wyłączając je.