Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał do rejestru zabytków, z uwagi na zachowane wartości artystyczne i naukowe, zespół budowlany trzech budynków mieszkalnych, tzw. białych bloków, położony w Nowym Dworze Mazowieckim, przy ul. Mickiewicza 94, 95, 96, jako przykład konsekwentnego zastosowania form architektury modernistycznej – nurtu funkcjonalizmu – w budownictwie mieszkaniowym z końca lat 30. XX w.
Przedmiotowy zespół powstał w ramach rozbudowy zespołu koszarowo-magazynowego twierdzy, na potrzeby polskiego garnizonu. Budowę, jak i administrację obiektów powierzono Funduszowi Kwaterunku Wojskowego (FKW). Projekt dwóch budynków położonych przy ul. Mickiewicza 94 i 96 (d. ul. Dłuskiego) opracował arch. Bronisław Handelsman-Targowski, natomiast budynek usytuowany przy ul. Mickiewicza 95 należy do twórczości Jerzego Makowieckiego.
Wolnostojące, murowane i podpiwniczone bloki, o trzech kondygnacjach założono na planie zbliżonym do wydłużonego prostokąta i przykryto płaskimi dachami. Podstawowe cechy kompozycyjne brył, o zróżnicowanej wysokości, wyznaczają rytmicznie umieszczone w dłuższych elewacjach ryzality z charakterystycznym akcentem pionów klatek schodowych ciągnących się przez całą ich wysokość. Ustawione w podkowę budynki tworzą prostokątny dziedziniec, którego teren pierwotnie urządzono w formie gwiaździstego układu ścieżek z centralnie umieszczoną fontanną.
Głównym elementem wyrazu plastycznego budynków stanowi opracowanie jego elewacji. Projektanci zestawili ze sobą powszechnie dostępne i stosunkowo tanie wówczas materiały elewacyjne – cementową okładzinę (jako tańszy substytut powszechnie stosowanej w tym czasie szarej cegły) i klinkier. Rozwiązanie to dało możliwość różnorodnej konfiguracji kształtowania faktury ścian w obrębie tej samej barwy i materiału. Jasne, cementowe płytki utworzyły rysunek delikatnej siatki poziomych i pionowych pasów ze staranie wykończonymi spoinami. Uzupełnieniem tego eleganckiego i szlachetnego rysunku było użycie płytek klinkierowych. Kontrastowe zestawienie naturalnej kolorystki bieli i brązu w architekturze modernistycznej stanowiło ważny wyznacznik decydujący o walorze estetycznym i kompozycyjnym budynku. Balkony z opływową miękką linią, kojarzoną ówcześnie z nowoczesnością oraz zaokrąglone kształtki zastosowane w narożnikach i obramieniach otworów okiennych budynków zdynamizowały geometryczną kompozycję brył.
O wartości artystycznej przedmiotowego zespołu, świadczy wysoka jakość i staranność sztuki architektonicznej (wpływająca na odbiór charakteru) obu projektantów, uzewnętrzniona w szlachetnej prostocie i eleganckiej kompozycji brył oraz elewacji. Również zindywidualizowana kompozycja architektoniczna, świadcząca o sięgnięciu po nowoczesne środki wyrazu, pomimo ograniczeń finansowych, zadecydowało o wysokich walorach plastycznych budynków. Zespół jest wyrazem dążności architektów do stworzenia spójnego, jednolitego zespołu jako zamkniętej kompozycyjnie całości, przy zastosowaniu tych samych formalnych zasad w komponowaniu każdego z nich. Posłużenie się spójną stylistyką przesądza o jego wyjątkowości i wysoce zindywidualizowanym wyrazie autorskich założeń projektowych.
Autentyczna substancja i forma, będąca nośnikiem wiedzy o rozwiązaniach i możliwościach materiałowych oraz technologicznych, świadczy o wartości naukowej tych budynków. Zespół ten dokumentuje również fakt wznoszenia wojskowego budownictwa o charakterze cywilnym w obrębie Twierdzy Modlin, jak również kondycję ekonomiczną FKW oraz warunki socjalne stworzone dla kadry podoficerskiej. Może stanowić również przyczynek do badań nad rozwojem architektury z końca lat 30. XX w., a także twórczością jego autorów.
Rzecznik Prasowy
Mazowieckiego Wojewódzkiego
Konserwatora Zabytków
